Święto Konstytucji 3 Maja 2042

Sobota, 3 maja Jan Matejko, Konstytucja 3 Maja 1791 roku, 1891

Święto Konstytucji 3 maja jest świętem państwowym obchodzonym w Polsce na pamiątkę uchwalenia w 1791 roku konstytucji mającej na celu poprawę sytuacji politycznej Rzeczypospolitej Obojga Narodów [1]. Jest to dzień ustawowo wolny od pracy [2].

Konstytucja 3 maja została uchwalona przez Sejm Czteroletni, jako pierwsza tego typu nowoczesna konstytucja w Europie i druga na świecie [1]. Zmieniono ustrój polityczny kraju z monarchii parlamentarnej na konstytucyjną [7]. Zniesiono liberum veto, uważane za jedną z przyczyn ówcześnie panującej złej sytuacji politycznej kraju [3]. Ustanowiła także trójpodział władzy znany obecnie, tj. na władzę ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą [4]. Wprowadzono zasadę dziedziczenia tronu w miejsce wolnej elekcji ograniczając wpływy szlacheckie, a wzmacniając pozycję rodziny królewskiej. Konstytucja 3 maja poprawiała także trudną sytuację chłopów. Współautorem ustawy był ówcześnie panujący król Stanisław August Poniatowski [1]. Oficjalnie ustawa ta, jak i pozostałe postanowienia ogłoszone przez Sejm Czteroletni przestały prawnie obowiązywać już 23 listopada 1793 roku z inicjatywy Rosji. Obradom Sejmu Czteroletniego towarzyszył sprzeciw szlachty, która obawiała się ograniczenia swojej wolności, licznych przywilejów i wpływów [6].

Stanisław August Poniatowski był ostatnim królem Polski [5]. Za jego panowania, a dokładnie w latach 1772 - 1795 Rosja, Prusy i Austria dokonały trzech rozbiorów państwa polskiego (Austria nie brała udziału w II rozbiorze Polski), które utraciło wolność na kolejne 123 lata [8]. Postać króla uległego carycy rosyjskiej, z którą łączył go romans i której zawdzięczał koronę, budzi do dziś duże kontrowersje [5].

Po odzyskaniu przez kraj niepodległości rocznica uchwalenia Konstytucji 3 maja została oficjalnie świętem narodowym 29 kwietnia 1919 roku. Nie było uznawane przez władze komunistyczne, a ostatecznie powróciło 6 kwietnia 1990 roku [8]. Polacy w tym dniu często manifestują swój patriotyzm poprzez eksponowanie szczególnie jednego z symbolów polskości, jakim jest biało-czerwona flaga.

Źródła

1. Konstytucja 3 maja, Wikipedia.
2. Dni wolne od pracy, Wikipedia.
3. Liberum veto, Wikipedia.
4. Ustrój polityczny Polski, Wikipedia.
5. Zdrajca czy postać tragiczna? Niekończący się spór o Stanisława Augusta Poniatowskiego, Polska the Times.
6. Sejm grodzieński (1793), Wikipedia.
7. Sejm Czteroletni, Wikipedia.
8. Rozbiory Polski, Wikipedia.