Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych 2024

Piątek, 1 marca By Adrian Grycuk - Praca własna, CC BY-SA 3.0

Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych stanowi dzień upamiętniający polskie powojenne podziemie antykomunistyczne. Po upadku powstania warszawskiego władzę w Polsce przejęli komuniści. Nieufne wobec nowych władz Polskie Państwo Podziemne przygotowywało się do walki, jednak niestety w wyniku aresztowania przywódców podziemia upadło, a jedyną walczącą organizacją pozostała NSZ (Narodowe Siły Zbrojne). W maju 1945 powstała Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj, przekształcona we wrześniu tego samego roku w Wolność i Niezawisłość. Sama nie prowadziła już działań zbrojnych, a jej głównym zadaniem było niedopuszczenie do zwycięstwa partii komunistycznej w wyborach. Walkę z komunistami prowadziło oprócz NSZ i WiN wiele innych organizacji konspiracyjnych [1].

W 1947 roku polscy komuniści ogłosili amnestię, która pomogła ówczesnej władzy dotrzeć do struktur organizacji niepodległościowych oraz zniszczyć je od środka. NSZ i WiN przestały działać pod koniec roku. W wyniku walki śmierć poniosło około 15 tysięcy ludzi, z czego 7 tysięcy było członkami podziemia. Ostatni partyzant został zamordowany w październiku 1963 roku [1, 2].

Ustanowienie święta

Przez wiele lat rodziny poległych, organizacje patriotyczne i inni domagali się godnego uczczenia walczących o niepodległość. Dzięki inicjatywie Janusza Kurtyki i Jerzego Szmida w 2009 roku została podjęta ustawa dotycząca ustanowienia 1 marca świętem Żołnierzy Wyklętych. Ostatecznie do Sejmu projekt ustawy skierował prezydent Lech Kaczyński [3]. Data jest nieprzypadkowa – 1 marca 1951 w mokotowskim więzieniu komuniści zamordowali przywódców IV Zarządu Zrzeszenia WiN [3]. Określenie “żołnierze wyklęci” zostało po raz pierwszy użyte podczas wystawy poświęconej antykomunistycznemu podziemiu, zorganizowanej przez Ligę Republikańską w roku 1993 [3].

Źródła

1. Żołnierze wyklęci, Historia Wiki
2. Żołnierze Wyklęci, Wikipedia
3. Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych – hołd dla antykomunistycznego podziemia, Instytut Pamięci Narodowej